De meeste schrijvers zijn autodidact. Je moet je eigen studiepakket samenstellen. Veel lezen, dat in ieder geval. Je verdiepen in techniek, de mogelijkheden van de taal. En in mijn geval bestond het lespakket tijdens mijn ‘leerjaren’ tevens uit een obsessie met schrijversinterviews. De beste op papier waren die van The Paris Review. De beste op televisie en radio waren die van Wim Brands. Vooral de Marathoninterviews op de VPRO-radio – drie uur durende, diep gravende gesprekken met schrijvers als Oek de Jong, Connie Palmen en Thomas Rosenboom – heb ik vele malen beluisterd, want Wim Brands stelde de juiste vragen. In drie uur tijd ontlokte hij aan zijn gast een complete cursus schrijven voor beginners én gevorderden.

Ik zal niet de enige schrijver zijn die ernaar uitzag in Wims tv-programma Boeken te verschijnen. Voor de verkoopcijfers hoop je op De Wereld Draait Door. Voor een diepere uitwisseling over literatuur wil je naar Wim Brands. Toen het zover was, wist ik dat het een stevig gesprek zou worden, daar kon je zeker van zijn, maar hij zou nooit proberen je erin te luizen, zoals zoveel interviewers tegenwoordig menen te moeten doen, alsof kunstenaars politici zijn die verantwoording hebben af te leggen aan het volk. Wim was er niet op uit zijn gasten te ontmaskeren. Wel wilde hij weten wie ze waren en hoe ze hun ambacht aanpakten, van het eerste prille idee tot en met het voltooide kunstwerk.

De laatste keer dat ik hem wat langer sprak was op het Crossing Border-festival in Den Haag, backstage. Een vrijdagavond. Ik zei dat ik op datzelfde festival, een paar dagen later, Salman Rushdie moest interviewen en dat ik enigszins de zenuwen begon te krijgen. ‘Nergens voor nodig, joh,’ zei Wim. ‘Luister, ik geef je één advies. Zorg gewoon dat je van tevoren precies weet wat je van hem wilt weten. En dat vraag je dan. Zo simpel is het. Niks aan!’

Misschien was het bluf van de oude meester. Misschien keek hij echt zo nuchter tegen het interviewen aan. Misschien ook zit in die eenvoud het geheim: je hoeft alleen maar geïnteresseerd te zijn. En geïnteresseerd was Wim Brands, mateloos geïnteresseerd. Dat maakte hem tot de beste literaire interviewer van ons taalgebied. Zijn dood is een harde klap voor iedereen die van boeken en mooie gesprekken houdt.