(Column voor Trouw, maandag 24 juli 2017)

De ophef richtte zich afgelopen weekend vooral op de kop van het artikel dat Kees van der Staaij in The Wall Street Journal had gepubliceerd: ‘In the Netherlands, the Doctor Will Kill You Now’. De SGP-leider voelde zelf al nattigheid, want op Twitter liet hij weten: ‘Kop boven verhaal is door krant verzonnen; geen goede samenvatting.’

Zonde, want nu konden Van der Staaijs tegenstanders meteen weer een karikatuur van hem maken (daar heb je die gereformeerde christengek weer), terwijl hij wel degelijk belangrijke onderwerpen aansnijdt in dat stuk. In de kern ageert hij tegen de uitbreiding van de euthanasiewetgeving in Nederland, maar daarbij komt ook de vraag aan de orde hoe we in onze efficiency-economie omgaan met mensen die niet meer bruikbaar zijn. Strepen we die weg door ze te euthanaseren?

Het probleem is dat Van der Staaij zo onzuiver te werk gaat. Zo illustreert hij zijn betoog met enkele voorbeelden van onzorgvuldig medisch handelen in gevallen van euthanasie. Daarmee suggereert hij schering en inslag op basis van uitzonderingen.

Zo lust ik er ook nog wel een paar. In Nederlandse operatiekamers komen soms patiënten te overlijden door onzorgvuldig medisch handelen. Het gebeurt niet vaak, maar het gebeurt. Gaat Van der Staaij nu ook de chirurgie aan de schandpaal nagelen? (‘Dutch surgeons will kill you.’)

Veel onzuiverder nog is dat Van der Staaij onvermeld laat dat het hem eigenlijk helemaal niet om de zorgvuldigheid van het medisch handelen gáát. Het gaat hem om dat vrijwillig gekozen levenseinde. Hij is, vanuit zijn geloofsovertuiging, hoe dan ook tegen elke vorm van euthanasie en zelfdoding. Maar uitgerekend dat essentiële punt laat hij onvermeld.

Een derde onzuiverheid is dat Van der Staaij het doet lijken alsof er voldoende toereikende alternatieven bestaan voor vrijwillige levensbeëindiging. Zo waarschuwt hij ervoor dat een ‘waardig levenseinde’ nooit in de plaats mag komen van ‘excellent psychiatric care’ voor mensen met suïcidale gedachten.

De geestelijke gezondheidszorg in Nederland is van hoog niveau, zeker, maar in 2016 maakten 1894 mensen een einde aan hun leven. Ondanks ‘excellent psychiatric care’.

Ik ken niemand die tevreden is met dat cijfer. Als Van der Staaij dáár een punt van had gemaakt, als hij ervoor gepleit had immense hoeveelheden geld te pompen in wetenschappelijk onderzoek naar suïcidepreventie, dan had hij heel wat meer Nederlanders aan zijn zijde gevonden.

Maar dat deed hij niet. Het is flauw om te zeggen, maar Van der Staaij heeft blijkbaar liever dat iemand zijn polsen doorsnijdt of voor de trein springt, dan dat diegene een beschaafd pilletje kan krijgen om zichzelf, desnoods met zorgvuldige hulp van een ander, uit zijn lijden te verlossen.

Van der Staaij kiest ervoor zijn naasten te laten lijden. Dat is ziek, onsympathiek en, voor zover ik er als atheïst kijk op heb, buitengewoon onchristelijk.